Er wordt vaak gezegd dat vrouwen het vroeger slechter hadden. Geen stemrecht, geen eigen geld, geen zeggenschap. En dat is waar. Maar het is maar de helft van het verhaal.

Want kijk je nog verder terug in de tijd, dan zie je iets opvallends: er waren periodes waarin vrouwen wél macht hadden. Niet altijd openlijk, maar wel degelijk invloedrijk. Denk aan Egyptische farao’s zoals Hatsjepsoet, Griekse priesteressen, middeleeuwse abdissen, vrouwen die hun gemeenschap leidden, zorgden, onderwezen of geneesmiddelen kenden.

Tot ze, beetje bij beetje, hun plek verloren.

Niet omdat ze minder werden. Maar omdat systemen veranderden. Religie, politiek, wetenschap – ze gingen steeds vaker over mannen. En vrouwen? Die werden gereduceerd tot rollen: moeder, maagd of misleidster. Nuttig als je stil was, gevaarlijk als je kracht had.

Sommige vrouwen kwamen in opstand.

Lilith bijvoorbeeld – een figuur uit oude joodse teksten. Volgens dat verhaal was zij de éérste vrouw van Adam. Maar ze wilde zich niet onderwerpen. En werd de geschiedenis uit geschreven als demon.

En toch: vrouwen als Lilith keren terug. In verhalen. In herinneringen. En in lichamen. Want veel vrouwen van nu voelen die spanning nog steeds.

Ze kunnen alles, maar móeten ook alles.

Ze mogen ruimte innemen, maar voelen zich toch bezwaard.

Ze hebben een stem, maar vragen zich af of ze niet ‘te veel’ zijn.

Ze dragen lasten die niet van henzelf zijn.

In mijn praktijk hoor ik het vaak. Vrouwen die vastlopen in pleasegedrag, vermoeidheid, onverklaarbare spanningen. Alsof hun lijf een boodschap probeert over te brengen: dit klopt niet meer. Misschien zit er dus iets in dat oude gevoel. Dat er ooit ruimte was, die nu weer teruggevraagd mag worden.

"Je hoeft je plek niet te veroveren. Je hoeft je alleen te herinneren dat hij van jou is."

Wat ging er dan mis?

De val kwam niet in één klap, maar in fases. Een paar voorbeelden:

• In de middeleeuwen hadden abdissen zoals Hildegard van Bingen enorm veel invloed. Ze schreven, componeerden, leidden kloosters. Maar met de opkomst van het kerkelijk patriarchaat werd hun ruimte steeds kleiner.
• Tijdens de heksenvervolgingen (tussen 1450 en 1750) werden honderdduizenden vrouwen verdacht, gemarteld en gedood. Waarom? Vaak omdat ze kennis hadden van kruiden, genezing, geboorte of omdat ze alleenstaand waren. Of gewoon omdat ze 'te mondig' waren. Vrouwelijke macht werd verdacht, gevaarlijk, duivels.
• Aletta Jacobs, eerste vrouwelijke arts in Nederland, moest strijden voor onderwijs, werk en stemrecht. Niet omdat ze niet slim genoeg was, maar omdat ze vrouw was.
• Rosa Parks ging niet achterin de bus zitten. Michelle Obama weigerde zich te beperken tot 'first lady'. Frida Kahlo schilderde zichzelf – rauw en ongefilterd – in een tijd dat vrouwen vooral mooi moesten zijn.
• En dan Lilith, symbool van ongewenste vrouwelijke autonomie. Haar verhaal werd uit religieuze teksten gehaald en vervangen door Eva – de vrouw die wél gehoorzaamde.

Het goede nieuws.

Vrouwen herinneren zich weer wie ze zijn. Soms letterlijk via lichaamswerk of therapie, soms via opstandigheid, vermoeidheid of woede. Wat eeuwenlang werd onderdrukt, komt terug. En dat betekent niet dat vrouwen nu strijdlustig alles moeten omgooien. Het betekent dat ze mogen stoppen met dragen wat niet van hen is. Dat ze hun plek terugpakken – in hun lijf, in hun keuzes, in hun manier van leven.

Misschien is het tijd dat vrouwen niet alleen hun plek terugpakken, maar zich ook herinneren dat die plek altijd al van hen was.

Wil je dit thema niet alleen lezen maar ook voelen en doorleven? Binnenkort geef ik een  mini-workshop over vrouwelijke kracht, loyaliteit en lichaamswijsheid. Working titel: Lilith, leiderschap en het lichaam.
Meer info volgt – of stuur me alvast een berichtje als je erbij wilt zijn.