Pijnmanagement
Er zijn diverse manieren om pijn aan te pakken via hypnose. Bij de ene werkt pijnverplaatsing beter en bij een ander werkt dissociatie juist heel goed en bij een ander…. je begrijpt het al, het is maatwerk. Wil je meer weten over hoe dit voor jou kan werken, maak dan een vrijblijvende kennismakingsafspraak. Uiteraard is hypnotherapie geen vervanging voor medische behandeling, maar vaak wel een goede aanvulling.
Pijn is fijn!
Dat pijn een signaal is, zeg maar een waarschuwing, is toch redelijk bekend. Vandaar mijn enigszins provocerende titel, pijn is fijn! Want pijn heeft zeker zijn nut als waarschuwingssignaal. Pijn is een graadmeter en heeft een signalerende en beschermende functie tegen het ontstaan of verergeren van letsel. Pijn kan zowel fysiek als emotioneel zijn. Pijn kan helpen om naar jezelf te leren luisteren en pijn kan ook een boodschap hebben. Kort gezegd: Pijn is nuttig!
Pijn en het brein (enige theorie)
Het brein is erg belangrijk bij pijn. Men voelt geen pijn zolang het brein niet inschat dat er gevaar dreigt, ook al is er schade aanwezig in spieren, gewrichten, zenuwen of in andere weefsels van het lichaam.
Denk daarbij aan sporters die ondanks een blessure gewoon doorsporten en vaak pas na de wedstrijd ‘voelen’ dat er iets aan de hand is. Zoals Manteo Mitchell, die ondanks een gebroken kuitbeen de finish met succes behaalde. Het kan ook andersom: als het brein ervan overtuigd is dat er gevaar dreigt, wordt pijn ervaren, ook als er géén schade is in het lichaam. Een voorbeeld hiervan is het Prikkelbare Darmsyndroom (PDS): dit syndroom gaat gepaard met (heftige) buikklachten zonder een medisch aantoonbare reden.
Maar wat is pijn nu eigenlijk?
De meest gebruikte definities zijn:
- Pijn is een onplezierige, gevoelsmatige en emotionele beleving die wordt geassocieerd met een daadwerkelijke of dreigende beschadiging van weefsel, dan wel beschreven wordt in termen van een dergelijke weefselbeschadiging (IASP)
- Pijn is wat een patiënt zegt dat het is en treedt op wanneer de patiënt zegt dat het optreedt (Mc Caffery).
Daarnaast kunnen we ook onderscheid maken tussen acute pijn en chronische pijn. Chronische pijn is pijn die meer dan een drie maanden/half jaar duurt of gedurende lange tijd telkens terugkeert.
Heb je de keywords ontdekt in de definities? Gevoelsmatige en emotionele beleving. Wat de patiënt zegt (lees ook: ervaart, voelt, denkt) dat het is. Gevoel en emoties komen uit het onderbewuste en hoe je dingen ervaart, dat is beïnvloedbaar. Hetgeen betekent dat we de sensatie kunnen veranderen of verminderen.
Pijn verminderen of uitzetten. Hoe dan?
Al simpelweg door er een kusje erop te geven en een pleister te plakken of een ijsje te geven.
Of door het toepassen van een NLP techniek waarbij je de sensatie en/of het frame verandert. Lees meer in mijn blog Kusje erop!
Of door naar een hypnotherapeut te gaan, die je kan helpen de pijn te verminderen en/of je kan leren hoe je zelf je pijn kunt verminderen.
Op mentaal niveau kun je leren om pijn te negeren. Je ‘voelt’ de pijn dan niet meer. Wanneer het een pijnecho s (veroorzaakt in het verleden door bijvoorbeeld een trauma dat na genezing een eigen leven is gaan leiden) is dat natuurlijk ook heel handig. En ook bij chronische pijn is het handig om te leren hoe je de pijn zelf kunt sturen, hoe je je focus kunt verleggen of afstand kunt nemen van de pijn. Als ervaringsdeskundige (ik heb zelf al sinds mijn 30e reuma), weet ik hoe effectief dit kan zijn. Hypnose is hierbij een krachtig middel. Overigens helpt vloeken en lachen ook.
Nog wat meer theorie voor de liefhebber
Pijngrens
Sorry dames, maar ik moet het even melden: Mannen hebben een hogere pijngrens dan vrouwen. Dit is wetenschappelijk bewezen.
De pijngrens is het punt waarbij men pijn niet langer kan verdragen. Bij een hoge pijngrens duurt het langer voordat dat punt bereikt wordt. Iemand die een lage pijngrens heeft, heeft dus sneller het gevoel dat de pijn ondraaglijk wordt dan iemand met een hoge pijngrens.
Mensen reageren dus anders op pijn. De een voelt eerder pijn dan de ander. Het lichaam neemt de pijn simpelweg niet eerder waar. De pijnervaring is ook afhankelijk van in welke cultuur je geboren bent, hoe je bent opgevoegd en je eerdere ervaringen.
Overigens speelt ook angst een rol bij pijnervaring. Angst veroorzaakt nl. stress en door stress krijg je meer pijn, wat dan weer meer stress veroorzaakt. Volgens sommige onderzoeken, schijnt het dat mensen die minder bang zijn voor pijn, een hogere pijngrens hebben.
Een metafoor van pijn in het brein
Ons brein is volgens Butler en L. Moseley te vergelijken met een symfonieorkest. Een goed geoefend orkest kan veel verschillende melodieën spelen. Als de samenwerking goed is, dan worden de instrumenten niet los van elkaar gehoord. Alles wat een mens doet, zoals denken, fietsen, voetballen, is te vergelijken met de melodieën die het orkest speelt. En een melodie kan op verschillende manieren uitgevoerd worden, in een ander tempo, in een andere toonaard of door de instrumenten een andere rol te geven.
Pijn is één van de melodieën die het orkest speelt. Een goed orkest kan nieuwe melodieën instuderen en spelen, maar als het steeds dezelfde melodie speelt, wordt het op den duur een sleur (chronisch). Hierdoor kan het orkest op de automatische piloot gaan spelen. Door chronische pijn te voelen en constant met de pijn bezig te zijn, door bijvoorbeeld te vechten tegen de pijn, krijgt de pijnmelodie de overhand. De creativiteit en passie verdwijnen en een andere melodie spelen, wordt steeds moeilijker. De orkestleden raken uitgeput, er ontstaat een onderbezetting in het orkest en daardoor worden niet alle instrumenten meer bespeeld. Pijnmelodie is geen mooie melodie en het resultaat is niet fraai.
Het uitgangspunt van het orkestmodel is dat uiteenlopende factoren, zoals angst, nare herinneringen, beschadigde weefsels, onderdeel kunnen zijn van de pijnervaring. Het model geeft inzicht in de biologische basis van pijn en laat zien dat processen in het brein zich op een lichamelijke manier manifesteren. Gedachten, ideeën, angsten en emoties worden beschouwd als zenuwimpulsen die, net als prikkels vanuit beschadigde weefsels, elektrochemische effecten in het brein hebben.
Als iemand pijn heeft, zijn er strategieën nodig waarmee men invloed kan uitoefenen op de weergave van het virtuele lichaam in het brein, zonder dat een neuraal netwerk voor pijn wordt geactiveerd. Met andere woorden: men moet weten hoe men het orkest kan laten spelen zonder dat het de pijnmelodie ten gehore brengt.